صلاحیت قضایی و حق پیوست خانواده پس از برگزیت: مورد کارت اقامت برای اتباع بریتانیا
نویسنده: وکیل فابیو لوسربو
شماره پرونده عمومی: 646/2025 – دادگاه اداری ناحیه‌ای لمباردی – شعبه چهارم – رأی شماره 2372/2025 – صادره در تاریخ ۱۸ ژوئن ۲۰۲۵
۱. مقدمه
این رأی به موضوعی می‌پردازد که پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) در زمینه حقوق مهاجرتی اهمیتی فزاینده یافته است: درخواست صدور کارت اقامت از سوی تبعه بریتانیایی که همسر یک زن ایتالیایی است، بر اساس بند ۴ ماده ۱۸ توافق‌نامه خروج میان اتحادیه اروپا و بریتانیا که در تاریخ ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰ به امضا رسید.
دادگاه اداری ناحیه‌ای لمباردی، با صدور رأی شماره ۲۳۷۲/۲۰۲۵، دادخواست را به دلیل فقدان صلاحیت دادگاه اداری غیرقابل پذیرش اعلام کرد و صلاحیت رسیدگی را به دادگاه عمومی (مدنی) واگذار نمود، بر اساس بند ۶ ماده ۳۰ از فرمان قانون‌گذاری شماره ۲۸۶/۱۹۹۸ (قانون یکپارچه مهاجرت).
۲. وقایع
شاکی، تبعه بریتانیا که دارای اجازه اقامت برای دلایل خانوادگی است به دلیل ازدواج با یک شهروند ایتالیایی، از اداره پلیس درخواست صدور کارت اقامت بر اساس ماده ۱۸ توافق‌نامه خروج را کرده بود؛ کارتی که ویژه اتباع بریتانیایی مقیم ایتالیا پیش از ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ است.
اداره پلیس با فرمانی مورخ ۹ دسامبر ۲۰۲۴ که در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۴ ابلاغ شد، درخواست را رد کرد. شاکی سپس دادخواستی به دادگاه اداری ارائه داد.
۳. رأی دادگاه
دادگاه دادخواست را به دلیل عدم صلاحیت قضایی رد کرد، زیرا تصمیم مورد اعتراض مرتبط با حق پیوست خانوادگی است که طبق بند ۶ ماده ۳۰ قانون مهاجرت و ماده ۲۰ فرمان قانون‌گذاری شماره ۱۵۰/۲۰۱۱ در صلاحیت انحصاری دادگاه عمومی قرار دارد.
در این رأی به رویه قضایی تثبیت‌شده نیز استناد شده است (برای نمونه رأی دادگاه اداری لاتزیو، شعبه سوم-تر، به شماره ۱۶۲۹/۲۰۲۰) که مطابق آن هرگونه تصمیم اداری مرتبط با اجازه اقامت برای دلایل خانوادگی باید در دادگاه عمومی مورد رسیدگی قرار گیرد.
همچنین دادگاه خاطرنشان کرده است که همین امر در انتهای متن تصمیم مورد اعتراض نیز ذکر شده و شاکی می‌تواند در مهلت قانونی، پرونده را نزد دادگاه صالح طرح نماید، طبق بند ۲ ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی اداری.
۴. ملاحظات انتقادی
این رأی در راستای جریانی از رویه قضایی قرار دارد که مرزهای میان صلاحیت دادگاه اداری و مدنی در امور مهاجرتی را به طور فزاینده مشخص می‌کند و اصلی تثبیت‌شده را تأیید می‌نماید: هنگامی که تصمیم بر روابط خانوادگی اثر می‌گذارد، صلاحیت با دادگاه عمومی است.
با این حال، دو نکته قابل تأمل باقی می‌ماند:
۱. ویژگی خاص نظام پس از برگزیت – کارت اقامت موضوع ماده ۱۸ توافق‌نامه خروج ماهیتی ترکیبی دارد: بین‌المللی، اروپایی و اداری. طبقه‌بندی آن صرفاً در ردیف اقامت خانوادگی ممکن است ساده‌انگارانه تلقی شود.
۲. خطر تکه‌تکه شدن حمایت قضایی – تفکیک سخت‌گیرانه صلاحیت‌ها، به‌ویژه در موارد پیچیده ناشی از توافقات بین‌المللی، می‌تواند مانعی عملی بر سر راه حق دفاع ایجاد کند، روند رسیدگی را طولانی کند و هزینه‌ها را برای افراد افزایش دهد.
۵. نتیجه‌گیری
رأی دادگاه اداری لمباردی (شماره ۲۳۷۲/۲۰۲۵) نشان‌دهنده رویکردی محدودکننده از سوی دادگاه‌های اداری نسبت به صلاحیتشان در امور مربوط به اجازه اقامت به دلایل خانوادگی است، حتی هنگامی که چنین درخواست‌هایی ریشه در توافقات بین‌المللی نظیر برگزیت دارند.
با این وجود، این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز آن باشد که خواستار به‌روزرسانی چارچوب‌های قانونی و رویه‌ای شویم که پیچیدگی حقوق ناشی از منابع فراملی را به رسمیت شناخته و دسترسی روشن‌تر و مؤثرتری به عدالت برای شهروندان درگیر فراهم آورد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر